BARTIN' IN İLÇELERİ

Amasra

Tarihi ve Coğrafi Yapı

Amasra, Karadeniz bölgesinin batısında, Bartın İline bağlı bir İlçedir. Amasra’nın SESAMOS adı ile ilk kuruluşu M.Ö. 12. yüzyılda Fenikelilerin kıyılar boyunca koloniler kurması ile görülmektedir. Doğal limanların bulunması nedeniyle burada üstlenen Fenikeli gemiciler uzun süre ticari etkinlikler göstermişlerdir. Daha sonra Miletoslular, Kimerler, Lidyalılar, Makedonyalılar tarafından idare edilen Amasra’nın yeni baştan kurulması ve büyük kent görünüşü alması Prenses Amastrist zamanında olmuştur. Prensesin öldürülmesinden sonra sık sık el değiştiren şehri Romalılar, Bizanslılar ve Cenovalılar ellerinde tuttuktan sonra Fatih Sultan Mehmet 1460 yılında savaşmadan şehri teslim alarak Osmanlı topraklarına katmıştır.

Amasra, Karadeniz kıyı dağlarının dik yamaçlarının eteğinde 5 küçük adanın dördünün zamanla birleşmesiyle meydana gelmiş küçük bir düzlükte ve bu düzlüğün devamı olan tepeler ve eteklerinde kurulmuştur. Kuzeyinde Karadeniz. Güney ve güneybatısında Bartın İli, doğusunda Kurucaşile ile çevrili bir yarımada üzerindedir. Karadeniz kıyılarına özgü her mevsimi yağışlı orta kuşak iklimi hüküm sürmektedir.

Amasra halkı geçimini genel olarak T.T.K.ya bağlı Amasra Taşkömürleri İşletmesinde çalışarak temin eder. Ayrıca turizm, tarım (seracılık), hayvancılık ve balıkçılık başlıca gelir kaynakları olup; halkın önemli bir kısmı emekliye ayrılmış vatandaşlardan oluşmaktadır.

Arazi ve İklim Koşulları

Amasra, Karadeniz Bölgesinin Batı Karadeniz Bölümünde bulunan Bartın iline bağlı bir ilçedir. Coğrafi Koordinatları 41° 45′ 2” Kuzey Enlemi ve 32° 1′ 49” Doğu Boylamıdır. Kuzeyinde Karadeniz, güney ve batısında Bartın, doğusunda Kurucaşile ilçesi bulunmaktadır.

Amasra”nın eteklerinde kurulduğu Küre Dağları denize paralel uzanmaktadır ve 250 km uzunluğundadır. Bu dağlar 3. Jeolojik Zamanda oluşan Alp-Himalaya sisteminin bir parçasıdır. Kıvrım dağlar olup karstik bir yapıya sahiptir. Karstik yapı kalınlığı kimi yerlerde 1000m, kimi yerlerde 200 m kadardır. Karstik alanlar zaman içerisinde aşınıma uğrayarak mağara gibi oluşumlar meydana gelmiştir.

Kültür ve Turizm

Amasra, Karadeniz’in incisi olarak tanınır. Doyumsuz bir doğa güzelliği ve geçmişi yaşayan tarihi kalıntıları ile adeta bir cennettir. Turizmin ciddiye alındığı tarih 1960-1970 yılları arasındadır. Turizmin canlanmaya başladığı tarih 1940 yıllarıdır. 1930′lu yıllarda hasır işleri, şimşir çırpıntılarından sepetler, mısır soymuğundan koltuk takımları, şapkalar, sepetler yapılmış, 1934-1938 yılları arasında sergiler, müsamereler ve konferanslar düzenlenmiştir. Halen mısır soymuğundan örülen zincirlerle sepetler, şapkalar, terlikler koltuk ve sehpa takımları ile çeşitli süs eşyaları yapılmaktadır. Yapılan el işleri dükkanlarda satışa sunulmaktadır.

Son yıllarda Otel ve pansiyonculuğun yanında ev pansiyonculuğunda da artış görülmektedir. Amasra’ya gelen turistlerin kalabileceği İlçe merkezinde 23, Çakraz’da 11 olmak üzere toplam 34 adet otel, ilçe merkezinde kayıtlı 20 adet ve köylerde 3 adet olmak üzere toplam 23 adet pansiyon bulunmaktadır. 818 oda ve 2060 yatak kapasitesi mevcuttur. Ayrıca İlçedeki çeşitli balık restorantları ve kafeteryalar gelen yerli ve yabancı turistlere hizmet vermektedir.

İlçe merkezinin iskeletini meydana getiren adalar Boztepe, Zindan, Küçük Ada ve Tekke Tepesi adını taşır. Büyük Ada ya da Tavşan Adası diye anılan ada birleşerek bir yarımada oluşturan dört adadan ayrıdır.

İnebolu-Karadeniz Ereğlisi arasında, karstik yapının alt katmanlarında 1. Jeolojik Zamanda oluşmuş taşkömürü yatakları bulunmaktadır. Amasra Türkiye”nin tek Taş Kömürü Havzası olan bu havza üzerinde bulunmaktadır.

Amasra ilçe merkezi; Tekke Tepesi, Küçük Ada, Boztepe ve Zindan adalarının dağ eteklerindeki alüvyal alana bağlanmasıyla oluşmuş bir yarımadadır. Tombolo karakteri taşıyan bu oluşumda bugün Kum Mahallesi olarak adlandırılan bölüm karayla bağlantıyı sağlayan kıyı okudur. Bu okun doğu ve batısında iki doğal koy bulunmaktadır. Batıdaki küçük liman, doğudaki büyük liman olarak adlandırılmıştır. Adalardan yalnızca Büyük Ada (Tavşan Adası) ada karakterini korumuştur.

Amasra ve çevresinde dağlar denize paralel uzandıkları için kumsal vb. oluşumları azdır ve falezlere (Yalıyar) rastlanmaktadır. Deniz karadan itibaren kısa mesafeden derinleşir.

Amasra’da Karadeniz kıyılarına özgü her mevsim yağışlı orta kuşak iklimi görülür. Yıllık sıcaklık farkları azdır. Yazları serin, kışları ılık geçer. En yağışlı mevsim sonbahardır. En soğuk ay Şubat, en sıcak ay Ağustos”tur. Bir yılın 250 günü tamamen açık veya parçalı bulutlu,115 günü çok bulutlu ve yağışlı geçmektedir. Ortalama bağıl nem oranı % 72,3 tür. Hakim rüzgar Poyraz olup, Yıldız, Karayel ve Lodos rüzgarlarına da açıktır. Deniz suyu sıcaklığı yaz aylarında ortalama 20,8 derecedir.

Tarihi ve Turistik Yerler

Amasra Bedesteni, Antik Tiyatro, Akropol, Necropol, Yeraltı Çarşısı, İlkçağ Opus Revincium Rıhtımlar ve Dalgakıranlar, Bizans Dönemine ait Yıkık Kilise, Amasra Kalesi, Amasra’da Osmanlı hamamı kalıntıları, Amasra’da Bizans dönemine ait Kemere Köprü, Yeraltı Galerileri, Amasra Büyüktepe (İnziva) Mağarası, dünyada tek olan Roma dönemine ait Kuşkayası Anıtı, Kale ve üzerindeki armalar, Kilise (Fatih Camii), Chapel (Kültür Evi), Oyma Mağaralar ve Bedesten kalıntıları antik kentin görünen yüzleridir. 5000 kişilik Tiyatro, Forum, Şeref yolu, Yeraltı Çarşısı, akropol ve nekropol gibi bölümler toprak altındadır.

Tarım ve Hayvancılık

Coğrafi Özellikler: Amasra ilçesi genel olarak engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Bu durum makineli tarım yapılmasını engellediği için özellikle tarla tarımını olumsuz yönde etkilemektedir. Sonuçta birim alandan alınan verim düşmekte ve maliyet artmaktadır. Eskiden hayvan işgücü kullanılarak ailenin gereksinimini karşılamaya yönelik olarak yapılan tarla tarımı giderek gerilemeye başlamıştır.  Bu alanlara traktör de sokulamadığı için boş kalmakta, kendiliğinden yetişen otlardan hayvan yiyeceği olarak yararlanılmaya çalışılmaktadır. Karadeniz Bölgesinin ve dolayısıyla Amasra’nın geleneksel ürünlerinden olan mısır bitkisi de bu durumdan etkilenmiştir.

Göç Olgusu: Son yıllarda giderek artan göç ile mevcut tarım arazilerinin kullanımı da yıldan yıla azalmakta, göç eden ailelerin tarlalarının büyük bir kısmı boş kalmaktadır. 2000 yılı nüfus sayımına göre 16.122 olan İlçe geneli nüfusu, 2007 nüfus sayımına göre 15.199 olarak gerçekleşmiş ve göç oranı yaklaşık  % 5,73’e tekabül etmiştir.

Turizmden Elde Edilen Gelir: İlçe merkezindeki nüfusun önemli bir bölümü ve sahil şeridindeki köylerde yaşayan insanların bir bölümü ev pansiyonculuğu, otelcilik ve turizme yönelik işletmecilik yoluyla ana geçim kaynağı olarak turizmi benimsemişlerdir. Turizmden yeterli gelir sağlayan bu insanlar, tarım ve hayvancılığı benimsememektedirler.

Arazi Kullanımı: İlçemizde yapılan bitkisel üretimler tarla, sebze ve meyve üretimi olarak üç ana grupta toplamak mümkündür.

Hayvancılık

Amasra İlçesinde hayvancılık küçük aile işletmeciliği biçiminde; birkaç baş hayvan beslenen bir yapı göstermektedir. Yetiştirilen hayvanların büyük bir kısmı verimleri düşük yerli ırk veya melez hayvanlardır. Ayrıca hayvan beslemek için gerekli kaba yem açığı da oldukça fazladır. Yeterli çayır-mera alanları yoktur. Diğer yandan elde edilen ürünü pazarlama zorluğu da bulunmaktadır. Bu da hayvancılığın aile gereksinimini karşılamaya yönelik olmasına neden olmuştur. Ancak son dönemlerde süt toplama merkezlerinin kurulması ve böylece sütün pazarlanmaya başlanması ve İlimizde mevcut 5 Adet Süt İşletmesinin bulunması, süt teşviki gibi faktörler Süt Sığırcılığına yönelimi arttırmıştır.

Mısır Silajına artan ilgi ve böylece hayvan beslemede ucuz bir kaynağı olması da hayvanların daha iyi beslenmesini sağlamaya başlamış ve hayvan başına verimi arttırmıştır.

Çevre ve Orman

İlçemizde genel olarak 11041,6 ha ormanlık alanı ve 6301,2 ha Ormancılık dışı alan olmak üzere toplam 17342,8 ha lık bir alanı kapsamaktadır. Batı Karadeniz  iklim kuşağının ilk sıradağlarının ardında yer alan  Amasra Orman İşletme Şefliğinin denize olan yatay mesafesi 15 km dir. Bölge Ormanlarının en yüksek yeri ise doğu sınırında bulunan 958 m rakımlı Yumru Tepe olup en alçak yeri ise Karadeniz kıyı şerididir.

Eğitim Durumu

Amasra’da bilinen en eski tarihi okul Hacı Mehmet tarafından bir mescide bitişik olarak açılan ve asrın sonlarına kadar eğitim hizmeti veren ve tespit edilen yegane hocası Tahir Efendi olan mekteptir. 1959 yılında Amasralılar tarafından yaptırılan ortaokul 1 müdür ile eğitim öğretime başlamış, 1980 yılında da liseye dönüştürülmüştür.

Halen Amasra merkezinde 1 lise, 1 Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi, 2 ilköğretim okulu bulunmaktadır. İlçemize bağlı köylerde 3 ilköğretim okulu, 4 birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okulunda halen eğitim ve öğretime devam edilmektedir.

Amasra Merkezde;
1 Halk Eğitim Merkezi ve ASO

1 Öğretmen evi ve ASO

1 Çok Programlı Lise (ÇPL)

1 Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ve uygulama Oteli

2 İlkokul (Fatih Sultan Mehmet – Kaleşah)

2 Ortaokul (Fatih Sultan Mehmet – Kaleşah)

Amasra Köylerde;
7 İlkokul (Çanakçılar – Köksal Toptan – Şehit Ahmet Telli – Kazpınarı – Makaracı – S.E.Işık – Şükürler )

3 Ortaokul (Çanakçılar – Köksal Toptan – Şehit Ahmet Telli)

Toplam;
19 Okul –  Kurum bulunmaktadır.

İlçe geneli idareci ve öğretmen sayıları;

İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü	3
Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu	4
Öğretmenevi ve ASO	2
Ortaöğretim Okullarındaki İdareci ve Öğretmenler	51
Ortaokullardaki İdareci ve Öğretmenler	56
İkokullardaki İdareci ve Öğretmenler	48
TOPLAM	164

Temel eğitim okulları öğrenci sayıları;

İLKOKULLAR	ÖĞRENCİ SAYISI
OKUL	ERKEK	KIZ	TOPLAM
Fatih Sultan Mehmet İlkokulu	152	147	299
Kaleşah İlkokulu	73	72	145
Çanakçılar İlkokulu	64	51	115
Köksal Toptan İlkokulu	56	37	93
Şehit Ahmet Telli İlkokulu	40	34	74
Makaracı İlkokulu	10	9	19
E. Işık İlkokulu	9	16	25
Şükürler İlkokulu	13	14	27
Kazpınarı İlkokulu	13	2	15
TOPLAM	430	382	812

ORTAOKULLAR	ÖĞRENCİ SAYISI
OKUL	ERKEK	KIZ	TOPLAM
Fatih Sultan Mehmet Ortaokulu	154	148	302
Kaleşah Ortaokulu	81	66	147
Çanakçılar Ortaokulu	80	95	175
Köksal Toptan Ortaokulu	34	47	81
Şehit Ahmet Telli Ortaokulu	37	44	81
TOPLAM	386	400	786

LİSE	9.SINIF			10. SINIF			11. SINIF			12. SINIF			TOPLAM
OKUL	Erkek	Kız	Toplam	Erkek	Kız	Toplam	Erkek	Kız	Toplam	Erkek	Kız	Toplam	Erkek	Kız	Toplam
Amasra Lisesi			55	30	17	47	11	7	18	10	17	27			147
Otelcilik ve Turizm M.L.			120	47	53	100	33	39	72	51	16	67			359
TOPLAM			175			147			90			94			506

Nüfus Durumu

Amasra’nın nüfus durumunu gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ VERİ TABANI (2010 YILI VERİLERİ)
Şehir Merkezi Nüfusu	6450
Köylerin Nüfusu	8914
Toplam Nüfus	15364
	Erkek	Kadın	Toplam
Merkez	3186	3264	6450
Köyler	4338	4576	8914
Toplam	7574	7840	15364

1990 Nüfus Sayımında Merkez 6.510, köyler 13.347 kişi olup toplam 19.857’dir.
2000 yılı nüfus sayımı sonuçları merkez nüfusu 6.338, köyler 9.784 kişi olup toplam nüfus 16.122 ‘dir.
2010 Yılı TÜİK’in yayınladığı Adrese Dayalı Nüfus Sistemi Veri Tabanına göre merkez nüfusu 6.450, köyler 8.910 olup, toplam nüfus 15.364’dür.